Στο σημείο που έγινε η σύλληψη του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, ήρωα του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνα του 1955-1959, στήθηκε μια μαρμάρινη πλάκα, στην οποία χαράκτηκαν στίχοι από ποίημα του ίδιου:

Νύχτα Χειμωνιάτικη
το σκοτάδι πέφτει
οι εχθροί σκλαβώσανε
τον τρανό τον κλέφτη

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου του 1938 στο χωριό Τσάδα της επαρχίας Πάφου. Ήδη από τα μαθητικά του χρόνια ξεχώρισε για τη μαχητικότητα και τη φιλοπατρία του. Η «πρώτη αγωνιστική πράξη του Ευαγόρα Παλληκαρίδη», όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, «ήταν η τολμηρή του ενέργεια να κατεβάσει την αγγλική σημαία από τα προπύλαια του Ιακωβείου σταδίου της Πάφου στις 2. 6. 1953 , ημέρα στέψης της βασίλισσας. Με αυτή του την πράξη, όπως υπογραμμίζεται στην ίδια Εγκυκλοπαίδεια, «αποτέλεσε τον σπινθήρα των μαχητικών διαδηλώσεων» που κατάφεραν να οδηγήσουν σε ματαίωση τους προγραμματιζόμενους εορτασμούς των Άγγλων στην Πάφο.

Το 1954, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης μυήθηκε στην Ε.ΟΚ.Α. Από το 1954 μέχρι την επίσημη έναρξη του αγώνα, τον Απρίλη του 1955, συνέβαλε στην προετοιμασία και οργάνωση ομάδων.

Κατά τη διάρκεια του αγώνα, συμμετείχε σε ενέδρες και σε διαδηλώσεις.  Σε μια από τις διαδηλώσεις, στις 17 Νοεμβρίου του 1955, συνελήφθηκε και αφού του απαγγέλθηκε κατηγορία για οχλαγωγία, αφέθηκε ελεύθερος. Η δίκη του ορίστηκε  στις 6 Δεκεμβρίου του 1955.

Μια μέρα πριν τη δίκη αποφάσισε να βγει αντάρτης στα βουνά. Για ένα χρόνο, συμμετείχε σε ενέδρες και επιθέσεις κατά των αγγλικών στρατευμάτων. Μια από τις πιο σημαντικές ενέδρες που έλαβε μέρος στήθηκε στο χωριό μας, στη Λυσό. «Για την ανταρτική του δράση», όπως γράφει η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια,  «επικηρύχθηκε από τους Άγγλους για το πολύ μεγάλο για την εποχή ποσό των 5000 λιρών».

Στις 18 Δεκεμβρίου του 1956, οι Άγγλοι έστησαν ενέδρα στην αντάρτικη ομάδα του Ευαγόρα Παλληκαρίδη τη στιγμή που μετέφερε προμήθειες. Τότε έγινε και η σύλληψη του  Παλληκαρίδη. Στο σημείο που συνελήφθηκε ο ήρωας, οι Λυσιώτες ανέγειραν το προαναφερόμενο μνημείο.

Μετά τη  σύλληψη του, οδηγήθηκε στις Κεντρικές Φυλακές. Στις 25 Φεβρουαρίου καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού.O Παλληκαρίδης οδηγήθηκε στην αγχόνη με ανυπέρβλητο σθένος. «Όλη η Κύρος θα τον θυμάται αιώνια με ευγνωμοσύνη και θα τιμά σαν Ήρωα το μαθητή και ποιητή της Πάφου», έγραψε  ο Ασσιώτης για το νεαρότερο από τα εννιά παλικάρια που οδηγήθηκαν στην αγχόνη.

Αξίζει να σημειωθεί πως δίπλα από το κρησφύγετο της αντάρτικής ομάδας του Παλληκαρίδη, σε μια τοποθεσία με το όνομα «Βουνό της Προσευχής», βρίσκεται μια μαρμάρινη πλάκα με γραμμένα τα ονόματα  όσων συμμετείχαν στην αντάρτικη ομάδα, των τροφοδοτών και των αγγελιαφόρων. Στην πλάκα αναγράφονται τα εξής:

ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΗΣΦΥΓΕΤΟΥ
ΒΟΥΝΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ –ΛΥΣΟΣ ΠΑΦΟΥ
ΤΕΛΕΣΕ Ο ΕΝΤΙΜΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΜΥΝΗΣ
ΚΥΡΙΟΣ ΚΟΥΛΛΗΣ ΜΑΥΡΟΝΙΚΟΛΑΣ
ΤΗΝ 16ΗΝ  ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2003

ΑΝΤΑΡΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΑΦΤΗΣ-ΟΜΑΔΑΡΧΗΣ
ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΠΑΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
ΣΑΒΒΑΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ
ΑΡΓΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ
ΕΥΤΥΧΙΟΣ ΣΑΛΑΤΑΣ
ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΑΧΙΛΛΕΩΣ
ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΑΚΑΡΙΔΗΣ- ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΘΗ ΤΗΝ 14-3-1957
ΠΑΝΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΗ

ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΣ
ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΡΑΦΤΗ
ΑΡΤΕΜΙΟΣ ΜΟΝΑΧΟΣ

ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΙ
ΙΩΣΗΦ ΜΙΧΑΗΛ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΓΚΑΤΖΙΗΣ
ΚΟΚΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΟΠΗΣ

ΧΑΙΡΕ ΤΕΤΙΜΙΜΗΜΕΝΗ ΛΥΣΟΣ
ΕΥΓΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΟΥ

 

Πηγές:
Γεωργίου Γιάγκου Ασσιώτη, Ο Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α 1955-1959, Λευκωσία 1997
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ.11