Η Λυσός βρίσκεται 36 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου. Εδαφικά είναι το μεγαλύτερο χωριό της επαρχίας Πάφου και καλύπτει έκταση 9,526 εκτάρια.

Το χωριό είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 560 μέτρων και συνορεύει στα ανατολικά με την επαρχία Λευκωσίας. Το υψηλότερο σημείο του χωριού είναι ο Τρίπυλος (1,362 μέτρα) και βρίσκεται στο ανατολικότερο τμήμα του χωριού, στην περιοχή του Σταυρού της Ψώκας. Το μεγαλύτερο μέρος της εδαφικής έκτασης του χωριού καλύπτεται από δάσος και άγρια βλάστηση. Είναι βιότοπος των αγρινών και διάφορων άλλων σπάνιων πτηνών. Στην περιοχή υπάρχουν αξιόλογα μονοπάτια της φύσης όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει μοναδικά στο είδος τους φυτά, πτηνά και ερπετά. Στον Σταυρό της Ψώκας εδρεύει Δασονομείο και εκεί βρίσκεται και ένας καταπληκτικός κατασκηνωτικός χώρος. Παρόμοιος χώρος υπάρχει και στον Άγιο Μερκούριο που δεν υστερεί σε φυσική ομορφιά.

Η Λυσός δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 615 χιλιοστόμετρα και στη περιοχή της καλλιεργούνται αμπέλια, φρουτόδεντρα, ελιές, χαρουπιές, εσπεριδοειδή, όσπρια, σιτηρά και λίγα λαχανικά. Η μεγαλύτερη όμως έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη και σε αυτή φυτρώνει άγρια φυσική βλάστηση όπως πεύκα, ξισταρκές, λατζιές κέδρα και άλλα. Το μεγαλύτερο τμήμα της διοικητικής έκτασης της Λυσού καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος της Πάφου.

Συγκοινωνιακά η Λυσός συνδέεται οδικά με την Πόλη Χρυσοχούς μέσω του δρόμου Μελάδια-Περιστερώνα-Στενή. Βορειοδυτικά συνδέεται με το χωριό Πελαθούσα και από εκεί με τη Πόλη Χρυσοχούς. Στα βορειοανατολικά συνδέεται με τον Σταυρό της Ψώκας, το Μοναστήρι του Κύκκου και από εκεί με τα ορεινά θέρετρα του Τροόδους.

Το χωριό γνώρισε συνεχή πληθυσμιακή αύξηση μέχρι το 1946. Το 1881 οι κάτοικοι του χωριού ήταν 287, αυξήθηκαν στους 352 το 1891, στους 416 το 1901, στους 468 το 1911, στους 545 το 1921, στους 566 το 1931 και στους 659 το 1946. Στη συνέχεια το χωριό πλήγηκε από την αστυφιλία και την μετανάστευση με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του να μειωθούν στους 587 το 1960, στους 373 το 1976 και στους 307 το 1982. Στην απογραφή του 2001 οι κάτοικοι της Λυσού ανέρχονταν στους 158 κάτοικους. Τώρα έχουν ξεπεράσει τους 200 κατοίκους.

Το όνομα Λυσός έχει αρχαία προέλευση και σχετίζεται με αρχαίους ελληνικούς οικισμούς της Μικράς Ασίας, που έποικοι μετέφεραν στην Κύπρο αρχαίες ονομασίες. Λισός ή Λίσσος ονομαζόταν και αρχαία πόλη στη Κρήτη. Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή που δεν αποκλείεται να είναι αληθινή και αναφέρει ότι το όνομα Λυσός προέρχεται από το ρήμα λύω (λιώνω), επειδή η Λυσός λόγω του άφθονου νερού που είχε παλαιότερα, αλλά και του χαλκοφόρου στρώματος που βρίσκεται στη περιοχή της δυτικής πλευράς του Τροόδους, να χρησιμοποιήθηκε ως εργοστασιακός χώρος λιωσίματος μετάλλων.

Το ότι κατοικήθηκε το χωριό από τους αρχαίους Έλληνες δεν υπάρχει καμιά αμφισβήτηση. Τα γεωμετρικά αγγεία, οι λαξευμένοι τάφοι στον βράχο και άλλα ευρήματα που βρέθηκαν σε αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής το μαρτυρούν περίτρανα. Η Λυσός στο διάβα των αιώνων διατήρησε αναλλοίωτη την εθνική και ελληνική της ταυτότητα χωρίς να επιτρέψει την αλλοίωση του εθνικού της χαρακτήρα. Η πιστότητα των διαφόρων τοπωνυμίων επιβεβαιώνεται και από τις παραδόσεις, όπως η παρουσία του Μεσαιωνικού Διγενή, με την πατιά του, η Πέτρα της Χαρτζιής κ.λ.π.

Στους εθνικούς αγώνες η παρουσία της Λυσού ήταν ιδιαίτερα ενεργός. Πρώτη από όλες τις κοινότητες της επαρχίας Πάφου άρχισε να οργανώνει ομάδες ανταρτών από την γύρω περιοχή. Κατά την διάρκεια του αγώνα αρκετοί κάτοικοι του χωριού ήταν πολιτικοί κρατούμενοι στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς και Πύλας. Στον απελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. υπήρξαν καταφύγια και ορμητήρια των ανταρτών της οργάνωσης. Στη Λυσό έδρασε και συνελήφθη ο ήρωας μαθητής – ποιητής Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Οι περιοχές που έδρασαν οι αντάρτες είναι γνωστές σαν τα λημέρια της Ε.Ο.Κ.Α. και βρίσκονται σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το χωριό προς τον Σταυρό της Ψώκας.
Οι τοπικές αρχές σε συνεργασία με το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα Ε.Ο.Κ.Α. (ΣΙΜΑΕ) αναστήλωσαν το κρησφύγετο στην περιοχή «Προσευχή» μέσα στο οποίο διέμενε με άλλους αγωνιστές ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν και άλλα κρησφύγετα τα οποία περιμένουν την σειρά τους για αναστήλωση και διατήρηση της ιστορίας τους.

Στη Λυσό ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το μοναδικό φυσικό περιβάλλον στον Σταυρό της Ψώκας, τη Βυζαντινή Εκκλησία του χωριού που διαθέτει μια παμπάλαιο Βυζαντινή τοιχογραφία στο τυφλό παράθυρο του Ιερού, τις τοιχογραφίες στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου καθώς και άλλα πολλά αξιοθέατα.